اوضاع اجتماعی ،فرهنگی، سیاسی مازندران از دیدگاه سیاحان خارجی ( عهد صفوی)

با شکل‏گیری تحولاتی در مناسبات جهانی و روابط منطقه‏ای و حتی داخلی ایران، روابط ایران و اروپا دوران نوینی را شکل داد. از این رو، سیاحان متعددی از کشورهای مختلف اروپایی با اهداف متفاوت به ایران سفر کرده و هر کدام گزارش‏ها، یادداشت‏ها و سفرنامه‏هایی از خود به‏جا گذاشتنددر این پژوهش، ادبیات سفرنامه‏ای، به‏ویژه انگیزه سیاحان خارجی بررسی شده است. هم‏چنین بررسی عوامل رونق سیاحت در نیمه دوم سده پانزدهم و اوایل سده شانزدهم میلادی که موجب شکل‏گیری آثار سفرنامه‏ای شد، از دیگر مباحث این نوشته است. اکتشافات جغرافیایی، با دو زایش مهم سیاسی در قالب پیدایش استعمار، و اقتصادی در قالب شکل‏گیری سرمایه‏داری در جهان، مولفه‏های مهم در حرکت غرب به سوی شرق بوده است. در این شرایط، اهمیت سوق‏الجیشی ایران و مازندران و علاقه‏مندی ایرانیان به اخذ دانش و علوم مختلف غرب، و نیز عوامل اجتماعی ـ مذهبی دیگری ، موجب توجه به مازندران در اوج و اقتدار دولت صفوی گردید. بنابراین از قرن هفدهم سیاحان خارجی به قصد ماجراجویی، تجارت، تبلیغ دین مسحیت یا دیپلماسی، کاروان‏های اروپاییان سیل‏گونه روانه ایران می‏شدند. که در این میان، تنها برخی از آنها اقدام به نوشتن سفرنامه و شرح‏حال کردند که بخشی از منابع تاریخ مازندران در دوره صفویه را تشکیل می‏دهند. سفرنامه‏های دوره صفوی بیشتر در سفر به مازندران عمدتا به فرهنگ و ویژگی‏های اجتماعی پرداخته‏اند تا سیاسی..به گونه ای که سیاحان خارجی ضمن توصیف از طبیعت دلنواز مازندران، و احساس شگفتی از مناظر آن، به بررسی پاره ای از آداب و رسوم و خانه ها و معماری و وضعیت کشاورزی و تغذیه مردم مازندران می پرداختند و سپس در یک قضاوت کلی، در مورد مردم و فرهنگ مازندران سخن می گفتند .